Nước phèn là gì? Dấu hiệu nhận biết nước bị nhiễm phèn

Trong sinh hoạt hằng ngày, việc sử dụng nguồn nước sạch là yếu tố quan trọng để đảm bảo sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, tại nhiều khu vực, người dân vẫn đang phải đối mặt với tình trạng nước nhiễm phèn – một hiện tượng phổ biến nhưng lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được nhận biết và xử lý kịp thời. Vậy nước phèn là gì, vì sao nước bị nhiễm phèn và cách xử lý ra sao?

Nguyên nhân khiến nguồn nước bị nhiễm phèn

Hiểu rõ nguyên nhân giúp bạn tìm được cách xử lý nước phèn phù hợp và hiệu quả.

Yếu tố địa chất và thổ nhưỡng tự nhiên

Tại nhiều vùng nông thôn, đặc biệt là các khu vực đất phèn, đất mặn, nền đất có chứa hàm lượng cao các kim loại như sắt, nhôm, mangan… Những yếu tố này dễ dàng hòa tan vào nước ngầm, khiến nước có tính phèn tự nhiên. Ngoài ra, những nơi có mạch nước ngầm chảy qua lớp đất giàu khoáng chất cũng là điều kiện thuận lợi để nước bị nhiễm phèn.

Ô nhiễm môi trường và hoạt động sản xuất

Việc xả thải không qua xử lý từ các khu công nghiệp, trang trại chăn nuôi, nhà máy chế biến… khiến môi trường đất và nước ngầm bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Các chất như amoni, nitrat, asen, H₂S… dễ dàng ngấm vào mạch nước ngầm, khiến nguồn nước sinh hoạt nhiễm phèn nặng. Hệ thống ống dẫn nước cũ kỹ, rỉ sét cũng là nguyên nhân gián tiếp khiến nước nhiễm kim loại và trở nên đục, có mùi tanh.

Biến đổi tính chất hóa học trong lòng đất

Trong môi trường yếm khí, phản ứng hóa học giữa các anion sunfat và cation kim loại như sắt (Fe²⁺, Fe³⁺) diễn ra mạnh mẽ, tạo thành muối kết tủa và gây ra hiện tượng nước nhiễm phèn. Khi mạch nước ngầm đi qua vùng đất có pH thấp hoặc bị tác động bởi các yếu tố nhân tạo, sự biến đổi hóa học làm tăng lượng muối sunfat và dẫn đến hiện tượng nước phèn rõ rệt.

Tác hại của nước phèn đối với sức khỏe con người

Nước phèn nếu chỉ sử dụng trong thời gian ngắn có thể không gây ảnh hưởng rõ rệt. Tuy nhiên, về lâu dài, việc tiếp xúc và tiêu thụ nguồn nước này có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe.

Các kim loại nặng và tạp chất trong nước phèn có thể gây ra các vấn đề như:

• Asen (thạch tín): Tăng nguy cơ ung thư da, ung thư phổi.
• Thủy ngân: Gây rối loạn thần kinh, tổn thương gan, thận, hệ tiêu hóa.
• Nitrat: Đặc biệt nguy hiểm với trẻ sơ sinh, gây hội chứng “baby blue”.
• Sunfat: Làm rối loạn tiêu hóa, dễ gây tiêu chảy, đau bụng kéo dài.

Không chỉ dừng lại ở đó, nước nhiễm phèn còn:

• Gây viêm gan A: Do virus tồn tại trong nước bẩn.
• Gây bệnh thương hàn, kiết lỵ: Từ vi khuẩn sinh sôi trong môi trường nước ô nhiễm.
• Gây bệnh tả: Với triệu chứng tiêu chảy nặng, mất nước nhanh chóng.
• Viêm da, dị ứng, rụng tóc, nhiệt miệng: Khi tiếp xúc thường xuyên trong sinh hoạt hằng ngày.
• Nguy cơ ung thư: Khi kim loại độc tích tụ lâu dài trong cơ thể.

Ảnh hưởng của nước phèn đến sinh hoạt hằng ngày

Bên cạnh những nguy hại cho sức khỏe, nước phèn còn mang đến nhiều bất tiện trong đời sống thường nhật:

• Làm thay đổi màu sắc và mùi vị thực phẩm: Khi sử dụng để nấu ăn, nước nhiễm phèn khiến món ăn chuyển màu vàng đục, mùi vị kém hấp dẫn.
• Gây ố vàng quần áo: Sắt (III) trong nước bám vào sợi vải, khiến quần áo giặt bằng nước phèn nhanh hỏng, cũ màu.
• Ăn mòn thiết bị sinh hoạt: Các vật dụng bằng kim loại như vòi nước, dao kéo, bồn rửa… dễ bị hoen rỉ, giảm tuổi thọ sử dụng.
• Khô da, rụng tóc, vàng răng: Do tính axit và độ pH không phù hợp với da người.
• Tăng chi phí bảo trì, thay thế: Do các thiết bị, quần áo, hệ thống ống nước bị hư hỏng nhanh chóng.

Khám phá ngay: Cách xử lý coliform trong nước sinh hoạt đảm bảo an toàn

Những phương pháp xử lý nước phèn đơn giản và hiệu quả

Việc xử lý nước phèn không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống. Dưới đây là một số cách phổ biến, dễ thực hiện và tiết kiệm chi phí.

Dùng tro bếp – Giải pháp dân gian tiết kiệm

Một cách xử lý nước nhiễm phèn đơn giản mà hiệu quả là sử dụng tro bếp. Chỉ cần cho 5 – 10g tro vào chậu nước, khuấy đều và để lắng khoảng 15 – 20 phút. Chất trong tro sẽ phản ứng với ion kim loại trong nước, tạo kết tủa và lắng xuống đáy. Sau đó, bạn chỉ cần gạn phần nước trong bên trên để sử dụng.

Xem thêm chi tiết: Tìm hiểu quan trắc online là gì và ứng dụng trong thực tế

Khử phèn bằng vôi hoặc phèn chua

Vôi (CaO) và phèn chua (Al₂(SO₄)₃) là những chất dễ tìm và rẻ tiền. Khi cho vào nước, chúng tạo phản ứng kết tủa với các kim loại như sắt, nhôm, mangan, giúp loại bỏ cặn bẩn, mùi hôi và vi sinh vật. Đây là phương pháp được ứng dụng nhiều ở vùng nông thôn.

Lưu ý: Cần pha đúng liều lượng, để lắng kỹ và gạn nước sạch bên trên mới sử dụng.

Xây dựng bể lọc nước sinh hoạt gia đình

Bể lọc nước bằng cát, than hoạt tính, sỏi, gạch vỡ… là giải pháp lâu dài cho gia đình. Nguyên lý hoạt động dựa trên việc lọc thô, lọc hấp phụ và lọc sinh học để loại bỏ kim loại nặng, vi khuẩn và mùi trong nước. Phương pháp này tuy mất công xây dựng ban đầu nhưng lại tiết kiệm và hiệu quả về lâu dài.

Có thể bạn quan tâm: Cách khử phèn trong nước giếng bằng phương pháp đơn giản

Lắp đặt hệ thống lọc tổng hoặc thiết bị lọc nước hiện đại

Nếu điều kiện tài chính cho phép, bạn có thể đầu tư máy lọc nước chuyên dụng hoặc hệ thống lọc tổng cho cả căn nhà. Các thiết bị này tích hợp nhiều lớp lọc, màng lọc RO, UV giúp loại bỏ tới 99% tạp chất, vi khuẩn, phèn và kim loại nặng. Đây là lựa chọn tiện lợi, đảm bảo an toàn sức khỏe cho cả gia đình.

Kết luận

Hy vọng sau bài viết này, bạn đã hiểu rõ nước phèn là gì, nguyên nhân gây nhiễm phèn, cũng như tác hại của nó đối với sức khỏe và đời sống sinh hoạt. Đồng thời, với những giải pháp xử lý nước phèn đơn giản và hiệu quả được chia sẻ, bạn có thể dễ dàng cải thiện chất lượng nguồn nước đang sử dụng.

Nếu bạn nghi ngờ nguồn nước nhà mình đang bị nhiễm phèn, đừng ngần ngại thử các phương pháp xử lý thủ công hoặc liên hệ với Môi trường Hồng Thái qua hotline 0971 600 459 để được tư vấn chi tiết và hỗ trợ. Bởi một nguồn nước sạch chính là nền tảng cho một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc dài lâu.

Tất cả thông tin về môi trường trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo,

kiến thức được tổng hợp từ kinh nghiệm thực tế và nghiên cứu chuyên sâu của Công ty Môi trường Hồng Thái