Cách lọc nước giếng khoan nhiễm phèn hiệu quả tại nhà

Ở nhiều vùng ngoại thành và nông thôn, giếng khoan vẫn là nguồn cung cấp nước quen thuộc cho sinh hoạt. Tuy nhiên, việc nhiễm phèn khiến nước có mùi tanh, vị chua, dễ bám cặn vàng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sinh hoạt. Vậy làm sao để lọc nước giếng khoan nhiễm phèn hiệu quả? Bài viết sau sẽ tổng hợp các nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết cũng như những giải pháp xử lý tối ưu để bạn tham khảo.

Nước giếng khoan nhiễm phèn là gì?

Nước giếng khoan nhiễm phèn là hiện tượng phổ biến ở nhiều khu vực nông thôn và ngoại thành, nơi người dân vẫn phải sử dụng nước ngầm cho sinh hoạt. Khi khoan sâu xuống các tầng địa chất giàu sắt, nhôm hay mangan, nước dễ bị nhiễm các kim loại này dưới dạng ion hòa tan. Khi tiếp xúc với oxy trong không khí, chúng sẽ oxy hóa và tạo ra kết tủa có màu vàng, nâu đỏ hoặc cam gây đục nước.

Nước nhiễm phèn thường có mùi tanh đặc trưng, vị hơi chua và độ pH thấp. Ngoài ra, khi để lắng một thời gian, nước thường xuất hiện lớp cặn lơ lửng hoặc kết tủa bám vào thành dụng cụ chứa, gây ố vàng, làm hỏng thiết bị và ảnh hưởng đến chất lượng sinh hoạt.

Trong nước giếng khoan, phèn tồn tại dưới nhiều dạng khác nhau:

• Phèn sắt (Fe²⁺, Fe³⁺): Là loại thường gặp nhất, khi oxy hóa tạo thành Fe(OH)₃ có màu vàng nâu.
• Phèn nhôm (Al³⁺): Xuất hiện nhiều ở vùng đất có chứa alumin, gây vị chát và làm giảm chất lượng nước.
• Mangan (Mn²⁺): Khi oxy hóa tạo ra cặn đen hoặc nâu sẫm, thường đi kèm với phèn sắt.

Xem thêm: PAC là gì? Công dụng, ưu nhược điểm và ứng dụng trong xử lý nước

Nguyên nhân nước giếng khoan bị nhiễm phèn

Nước giếng khoan nhiễm phèn thường bắt nguồn từ đặc điểm địa chất tự nhiên và tác động của môi trường xung quanh. Ở những khu vực có tầng đất chứa nhiều sắt, nhôm hoặc mangan, các kim loại này dễ hòa tan vào nguồn nước ngầm, đặc biệt khi nước có độ pH thấp.

Ngoài yếu tố tự nhiên, hoạt động sản xuất và sinh hoạt của con người cũng là nguyên nhân quan trọng. Nước thải công nghiệp, nông nghiệp hay rác thải sinh hoạt có thể thấm xuống tầng ngầm, làm thay đổi thành phần hóa học và gia tăng nguy cơ nhiễm phèn. Bên cạnh đó, các đường ống dẫn bằng kim loại bị ăn mòn hoặc hàm lượng sunfat cao trong nước cũng góp phần làm nguồn nước khoan nhanh chóng bị phèn hóa

Dấu hiệu nhận biết nước giếng khoan nhiễm phèn

Người dùng có thể nhận biết nguồn nước giếng khoan bị nhiễm phèn thông qua những đặc điểm sau:

• Mùi và vị bất thường: Nước thường có mùi tanh khó chịu và vị hơi chua do chứa nhiều ion sắt và mangan.
• Xuất hiện kết tủa: Khi để ngoài không khí khoảng 10 – 15 phút, nước chuyển sang màu vàng gạch hoặc nâu đỏ, đồng thời có lớp váng nổi trên bề mặt
  Cách xử lý nước giếng.
• Cặn bám trong quá trình sử dụng: Nước để trong bồn chứa, xô chậu dễ xuất hiện lớp cặn vàng nâu bám vào thành.
• Ảnh hưởng đến đồ dùng sinh hoạt: Quần áo sau khi giặt bị ố vàng, cứng vải; các thiết bị như vòi nước, bình nóng lạnh, máy giặt bị gỉ sét và giảm tuổi thọ.

Xem thêm: Màng lọc RO là gì? Cấu tạo, ưu nhược điểm và cách chọn chuẩn

Tác hại của nước giếng khoan nhiễm phèn

Nguồn nước giếng khoan nhiễm phèn nếu không được xử lý kịp thời sẽ gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người cũng như sinh hoạt hằng ngày.

• Đối với sức khỏe: Gây khô da, ngứa ngáy, mẩn đỏ, rụng tóc khi tắm giặt thường xuyên. Có thể làm vàng răng, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gan và tim mạch. Nếu sử dụng lâu dài, nước phèn còn tiềm ẩn nguy cơ gây ra các bệnh nghiêm trọng như viêm gan, dịch tả, kiết lỵ, thậm chí ung thư.
• Đối với sinh hoạt: Quần áo sau khi giặt dễ bị ố vàng, khô cứng và khó làm sạch. Các thiết bị gia dụng như vòi nước, bình nóng lạnh, máy giặt nhanh chóng bị gỉ sét, bám cặn, làm giảm tuổi thọ. Đường ống dẫn nước cũng bị ăn mòn gây tắc nghẽn, rò rỉ, trong khi việc sử dụng nước phèn để nấu nướng có thể làm thay đổi mùi vị và giảm chất lượng thực phẩm.

Các phương pháp lọc và xử lý nước giếng khoan nhiễm phèn

Nước giếng khoan nhiễm phèn có thể xử lý bằng nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào mức độ ô nhiễm và nhu cầu sử dụng:

Phương pháp thủ công

Các cách đơn giản như dùng tro bếp, bột vôi hoặc làm thoáng khí giúp loại bỏ một phần phèn và mùi tanh trong nước. Tro bếp và vôi làm tăng pH, tạo điều kiện để ion sắt kết tủa, trong khi phương pháp làm thoáng khí bằng giàn mưa, ejector hay tháp oxy hóa bổ sung oxy, thúc đẩy quá trình oxy hóa sắt và mangan. Đây là giải pháp rẻ, dễ áp dụng tại hộ gia đình, nhưng hiệu quả còn hạn chế với nước nhiễm phèn nặng.

Phương pháp dùng bể lọc thô

Bể lọc với nhiều lớp vật liệu như sỏi, cát thạch anh, than hoạt tính, cát mangan giúp giữ lại cặn phèn và mùi khó chịu. Đây là phương pháp truyền thống vẫn được áp dụng phổ biến, chi phí thấp, dễ triển khai, song hiệu quả phụ thuộc vào mức độ nhiễm phèn và diện tích xây dựng.

Phương pháp sử dụng hóa chất

Trong trường hợp nước nhiễm phèn nặng, có thể dùng các chất oxy hóa như clo hoặc KMnO₄ để chuyển ion sắt, mangan thành dạng kết tủa rồi loại bỏ. Cách này xử lý nhanh và triệt để, nhưng cần kiểm soát chặt liều lượng hóa chất, tránh tồn dư gây hại cho sức khỏe.

Công nghệ lọc hiện đại

Các giải pháp tiên tiến như máy lọc nước RO, màng lọc UF hay hệ thống lọc tổng cột composite/INOX mang lại hiệu quả cao. Máy lọc RO loại bỏ đến 99% tạp chất, vi sinh, cho nước tinh khiết uống trực tiếp. Màng lọc UF ngăn chặn vi khuẩn, virus và chất hữu cơ, phù hợp cho nhu cầu sinh hoạt. Trong khi đó, hệ thống lọc tổng với cột composite hoặc inox xử lý được lưu lượng lớn, đáp ứng cho cả hộ gia đình hoặc cơ sở sản xuất.

Xem thêm: Màng lọc UF là gì? Cấu tạo, nguyên lý và ứng dụng thực tế

Lưu ý khi lọc nước giếng khoan nhiễm phèn

Để đảm bảo hiệu quả xử lý và duy trì nguồn nước sạch lâu dài, người dùng cần lưu ý một số điểm quan trọng trong quá trình lọc nước giếng khoan nhiễm phèn:

Kiểm tra nguồn nước định kỳ: Phân tích mẫu nước theo chu kỳ giúp xác định chính xác mức độ nhiễm phèn và các tạp chất, từ đó lựa chọn phương pháp xử lý phù hợp và xử lý kịp thời khi phát hiện bất thường.

Lựa chọn phương pháp phù hợp: Với nhu cầu nấu ăn, uống trực tiếp nên dùng công nghệ RO hoặc UF. Với mục đích tắm giặt, sinh hoạt thông thường có thể áp dụng bể lọc thô hoặc làm thoáng khí để tiết kiệm chi phí.

Thay vật liệu lọc đúng hạn: Than hoạt tính, cát mangan hay lõi lọc RO cần thay mới theo khuyến nghị của nhà sản xuất. Trì hoãn thay lõi làm giảm hiệu quả lọc, gây tắc nghẽn hoặc phát sinh vi khuẩn, khiến nước không đảm bảo chất lượng.

Lọc nước giếng khoan nhiễm phèn là bước quan trọng để đảm bảo sức khỏe và duy trì chất lượng sinh hoạt hằng ngày. Với nhiều giải pháp từ truyền thống đến công nghệ hiện đại, bạn hoàn toàn có thể lựa chọn phương pháp phù hợp cho gia đình mình. Để được tư vấn chuyên sâu và lắp đặt hệ thống lọc nước giếng khoan nhiễm phèn đạt chuẩn, hãy liên hệ ngay Môi Trường Hồng Thái để được tư vấn sớm nhất!