Những phương pháp xử lý nước thải chăn nuôi phổ biến hiện nay

Hệ thống xử lý nước thải trong chăn nuôi đóng vai trò không thể thiếu trong việc quản lý chăn nuôi gia súc, gia cầm ngày nay. Việc hiệu quả xử lý nước thải trong chăn nuôi không chỉ giúp giảm thiểu mùi hôi, kiểm soát các nguồn lây nhiễm bệnh, mà còn bảo vệ môi trường sống và ngăn chặn ô nhiễm môi trường. 

Đáng chú ý, trong quá trình xử lý nước thải từ chăn nuôi, chất thải sinh ra còn có thể được chuyển hóa thành khí đốt, mang lại giá trị kinh tế đáng kể. 

Hãy cùng chúng tôi khám phá chi tiết về các phương pháp xử lý nước thải từ chăn nuôi được ứng dụng phổ biến trong bài viết dưới đây.

Nguồn gốc của nước thải chăn nuôi đến từ đâu?

Nước thải trong ngành chăn nuôi thực ra là kết quả của quá trình chăn nuôi gia súc, gia cầm từ các hộ gia đình và trang trại. Đồng thời, nước thải sinh hoạt từ những cơ sở chăn nuôi này cũng được hệ thống thu gom và xử lý, tạo thành nguồn cung cấp nước thải chăn nuôi.

Phần lớn nước thải chăn nuôi được tạo ra từ các hoạt động nuôi trồng. Tại Việt Nam hiện nay, chủ yếu là từ việc nuôi các loại gia súc, gia cầm và thủy hải sản như trâu, bò, lợn, gà, ngan, ngỗng, tôm, cá… Theo thống kê, nước thải từ việc nuôi heo chiếm tỷ lệ lớn nhất. Ước tính hàng năm, các hộ gia đình và trang trại chăn nuôi heo thải ra hơn 8 triệu tấn nước thải. Con số này là một con số rất lớn, gây ra khó khăn trong quá trình xử lý nước thải từ chăn nuôi lợn.

Xem thêm: Các bước xử lý nước thải bằng phương pháp sinh học

Đặc trưng, tính chất, thành phần của nước thải chăn nuôi

Mỗi loại gia cầm, gia súc và thủy hải sản sẽ tạo ra nước thải có thành phần đặc trưng riêng. Tuy nhiên, nước thải từ ngành chăn nuôi thường bao gồm các thành phần chính sau:

• Chất hữu cơ: Bao gồm các loại protein, acid amin, cellulose, chất béo và các dẫn xuất của chúng có trong phân và nước thải từ động vật nuôi. Ước tính chất hữu cơ chiếm tỷ lệ cao đến 70-80% tổng lượng nước thải.
• Chất vô cơ: Bao gồm các loại muối vô cơ, amoni, ure, clorua, SO42-, và tạp chất như đất cát. Chúng chiếm khoảng 20-30% tổng thành phần.

Ngoài hai thành phần chính trên, nước thải từ ngành chăn nuôi cũng chứa các loại chất rắn và tạp chất từ quá trình vệ sinh chuồng trại và thao tác làm sạch dụng cụ chăn nuôi. Tuy nhiên, lượng này thường rất thấp và không đáng kể.

Tiêu chuẩn cần thiết để xử lý nước thải chăn nuôi

Mỗi dạng nước thải mang theo những ảnh hưởng đặc biệt tới môi trường và cuộc sống con người. Để đảm bảo sự an toàn, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã công bố các quy chuẩn, tiêu chuẩn cụ thể áp dụng cho loại nước thải này. Các hộ gia đình, trang trại chăn nuôi được yêu cầu tuân thủ và thực hiện đúng những quy định đã được đưa ra trong Văn bản QCVN 62-MT:2016/BTNMT.

Quy định này có hiệu lực đối với mọi cá nhân, tổ chức, và doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chăn nuôi, đặc biệt là trong việc xả nước thải vào hệ thống thoát nước công cộng. Điều này cụ thể hóa về giới hạn tối đa của chỉ số ô nhiễm trong nước thải được phép đưa vào. Công thức tính toán giá trị này là Cmax = C x Kq x Kf.

Trong công thức trên, các yếu tố được xác định như sau:

• C là giá trị của chỉ số ô nhiễm trong nước thải chăn nuôi sau khi được phân tích.
• Kq là hệ số liên quan đến nguồn nước thải đang xử lý.
• Kf là hệ số về lưu lượng của nguồn nước thải.

Xem thêm chi tiết: Cách xử lý nước thải dệt nhuộm hiện nay

Sơ đồ hệ thống xử lý nước thải chăn nuôi

Xây dựng hệ thống xử lý nước thải trong chăn nuôi, kết hợp với các biện pháp xử lý chất thải phù hợp, sẽ tối ưu hóa quy trình chăn nuôi. Dưới đây là sơ đồ minh họa cho hệ thống xử lý nước thải trong chăn nuôi:

Các phương pháp, quy trình hệ thống xử lý nước thải chăn nuôi tốt nhất hiện nay

Hệ thống biogas yếm khí

Sử dụng hệ thống biogas để xử lý nước thải chăn nuôi là phương pháp phân hủy yếm khí, giúp giảm thiểu nguồn nước thải vào môi trường. Nước thải được tái chế thành nguồn năng lượng và phân bón hữu cơ cho nông nghiệp. 

Tuy nhiên, hệ thống này chỉ giảm ô nhiễm ở mức trung bình, vẫn cần xử lý tiếp để đảm bảo môi trường.

Sử dụng phương pháp thực vật

Xử lý nước thải bằng thảm thực vật hiệu quả và thân thiện với môi trường. Công nghệ đơn giản, sử dụng các nguyên liệu tự nhiên có sẵn. Loại bỏ chất rắn lớn bằng song chắn rác, sau đó dẫn nước vào bể lắng và bể thực vật thủy sinh để phân hủy chất hữu cơ và vô cơ. 

Các loại cây thủy sinh như bèo tây, dừa nước, thủy trúc được sử dụng, sinh trưởng nhanh chóng và mang lại hiệu quả xử lý nước thải.

Sử dụng phương pháp sinh học

Trong ngành chăn nuôi, phương pháp sinh học là lựa chọn phổ biến để xử lý nước thải. Kết hợp giữa hầm biogas và bể phân hủy thiếu khí, sau đó sử dụng bơm sinh học để lọc tuần hoàn nước. 

Khoảng 20-30% nước thải được chuyển về bể lắng, phần còn lại chảy vào ao thủy sinh. Sau 10 ngày lưu trữ, nước được xả ra hệ thống thoát nước công cộng.

Xem thêm chi tiết: Quá trình xử lý nước thải bệnh viện diễn ra như thế nào?

Sử dụng bùn hoạt tính hiếu khí – thiếu khí

Thay vì sử dụng phương pháp truyền thống với bùn hoạt tính, ta có thể kết hợp ngăn bể thiếu khí và bể hiếu khí để loại bỏ cả chất hữu cơ và khí nitơ trong nước thải chăn nuôi. Điều này giúp tăng hiệu quả xử lý nước thải đáng kể.

Sử dụng phương pháp mương oxy hóa

Các trang trại chăn nuôi thường sử dụng thiết bị sục khí kéo dài với ưu điểm tiết kiệm năng lượng và đơn giản trong vận hành. Phương pháp này không chỉ ít bùn mà còn xử lý chất hữu cơ và khí độc. Đạt chuẩn A theo quy định QCVN 40:2016/BTNMT, nhưng để tăng tính ổn định và tái sử dụng nước thải, khuyến khích sử dụng hồ sinh học.

Phương pháp xử lý, thu gom chất thải chăn nuôi tái sử dụng cho mục đích khác

Theo Thông tư Hướng dẫn việc thu gom, xử lý chất thải chăn nuôi, phụ phẩm nông nghiệp tái sử dụng cho mục đích khác, tại Điều 4, Chương 2 của quy định như sau:

• Chất thải rắn thu gom phải có nguồn gốc hữu cơ và phải được vận chuyển đến vị trí tập trung trong cơ sở chăn nuôi. Đồng thời, chất thải này phải được xử lý triệt để để tránh gây hại cho môi trường.
• Vị trí tập trung chất thải phải cách xa chuồng nuôi, khu vực cấp nước và khu vực kho thức ăn chăn nuôi.
• Xử lý nước thải chăn nuôi bằng các hệ thống xử lý riêng như ao sinh học, chế phẩm sinh học,  công nghệ khí sinh học hoặc các biện pháp khác. Mục tiêu của việc này là đảm bảo hạn chế phát sinh mùi hôi thối và ngăn chặn nước thải tràn ra môi trường.
• Khuyến khích sử dụng chế phẩm sinh học và áp dụng công nghệ xử lý nước thải chăn nuôi mới và tiến bộ để tối ưu hóa quá trình xử lý và giảm thiểu tác động tiêu cực đối với môi trường.

Một hệ thống xử lý nước thải tối ưu sẽ mang lại sự thuận lợi khi chăn nuôi, những lợi ích thiết thực về kinh tế và hơn nữa là bảo vệ môi trường sống xung quanh. Hy vọng bài viết trên của Môi Trường Hồng Thái sẽ mang lại những thông tin hữu ích cho bạn. Đừng quên đăng ký nhận thông tin từ trang web của chúng tôi để không bỏ lỡ những kiến thức thú vị và hữu ích hơn nữa!